Merkez Bankası Başkanı Başçı soruları yanıtladı: (1)

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, dengeli büyüme için dış talebin çok önemli olduğunu belirterek,"Dış talebin zayıf olması bizim için bir zorluk oluyor. Gelecek sene nispeten daha iyi bir başlangıç noktasında olacağız. Yapısal sorunlar çözüldükçe, büyüme oranları 2015'ten itibaren kademeli bir şekilde yukarı doğru gidebilir" dedi.

Başçı, 2015 Yılında Para ve Kur Politikası konulu sunumunun ardından basın mensuplarının soruları yanıtladı.

Merkez Bankasının kararlarının küresel ortamda ne kadar etkili olduğu yönündeki soru üzerine Başçı, zorlu bir dış şart sürecinin geride bırakıldığını, bundan sonraki süreçte dış şartların nasıl olacağını zaman göstereceğini söyledi.

Politika kararlarının etkili olduğunun görüldüğünü vurgulayan Başçı, bu nedenle bir endişe olmayacağını dile getirdi. Politika araçlarını kullanma yönünde de irade bulunduğuna değinen Başçı, ancak bu araçların her birinin yan etkileri olduğuna dikkati çekti. Başçı, şöyle konuştu:

"Amacımız bunları kullanırken gerektiği kadar bunları ayarlamak. Eleştiri gelebilir, eleştirilerin bir kısmı faizleri düşük tuttuğumuz yönünde, bir kısmı faizleri yüksek tuttuğumuz yönünde... Bizim yapmaya çalıştığımız ise tam olarak yeteri kadar, olması gerektiği kadar bunu kullanmak. Küresel faiz ortamı düşük olduğu için aslında aşırı yüksek olmayan faizle sonuç alabiliyoruz. Bugün baz fonlama faizimiz yüzde 10, marjımız vardı yüzde 12'ye kadar çıkabiliyorduk o yeterli oldu. Demek ki çok daha düşük bir faizle bunu yapabildik. Gerektiği kadar sıkı yan etkilere dikkat ederek enflasyonu kontrol altına almaya yetecek kadar sıkı olmaya çalışıyoruz. Sadece o araç için değil, diğer araçlar için de benzer bir şey var. Otomatik dengeleyici olan rezerv opsiyonlarında da benzer bir durum söz konusu. Zorunlu karşılıklarda da dengeleri, istikrarı bozmayacak, pekiştirecek şekilde araçları kullanıyoruz. Onları daha seyrek değiştirmek gerekir. Dolayısıyla onunla ilgili daha seyrek adımlar atabiliyoruz. En yeni aracımız da zorunlu karşılıklara ödediğimiz faiz. Orada da bir teşvik unsuru olarak istikrara yönelik kullanmaya çalışıyoruz."

Faizler ve büyüme rakamları

"Faizlerde yeteri kadar sıkı" prensibiyle büyümeye minimum etki yaparak ilerlemeye devam ettiklerini belirten Başçı, "Dengeli büyüme için dış talep çok önemli. Dış talebin zayıf olması bizim için bir zorluk oluyor. Gelecek sene nispeten daha iyi bir başlangıç noktasında olacağız. Yapısal sorunlar çözüldükçe, büyüme oranları 2015'ten itibaren kademeli bir şekilde yukarı doğru gidebilir" ifadelerini kullandı.

Dış talep odaklı büyümek istediklerini vurgulayan Başçı, "Bu noktada Avrupa'nın talebi düştü, Ortadoğu, Afrika ve Rusya'da jeopolitik problemler çıktı. Böyle bir ortamda dengelenmeyi sağlarken büyümeye çalışıyorsunuz, gidişat şu ana kadar bu ortamda iyi ama bu arzu ettiğimiz büyüme değil. Biz de büyümenin daha fazla olmasını isteriz" dedi.

Petrol fiyatlarındaki gerileme

Başçı, petrol fiyatlarının enflasyon ve cari açık üzerindeki etkisine ilişkin olarak, "Petroldeki her 10 dolarlık düşüşün enflasyona 0,4 - 0,5 etkisi oluyor. Cari açık üzerinde de yine 0,5 puanlık olumlu etki yapıyor" dedi.

"Nasıl bu kadar sert bir şekilde petrol düşebiliyor" sorusunun pek çok cevabı olduğunu anlatan Başçı, bu konuda bir noktanın gözden kaçtığını söyledi. Başçı şöyle devam etti:

"Pek çok ülkede bütçeye bir avantaj sağlamak için bunu kullanıyorlar. Mesela bugün Asya ülkelerine bakın, oralarda petrole devlet desteği veren ve petrol fiyatını olması gerekenden düşük tutan devletler o destekleri birer birer kaldırıyorlar. 'Petrol fiyatlarında böyle bir düşüş olmuşken bunu kaldıralım bütçeyi iyileştirelim. Bütçeye olan olumlu etkisini artıralım' diyorlar. O zaman da vatandaşa tabi yansımıyor petrol fiyatındaki düşüş. Ama bütçe iyileşiyor bu defa kamuda basiretli borçlanma yönüne gidiyorlar, öyle bir tercih kullanıyorlar. Bunu yaptığınız zaman petrol talebi artmıyor. Asya ülkelerinde petrol fiyatları çok düşmediği zaman petrol talebi artmıyor. Talep artmadığı zaman da fiyat düşüşü devam edebiliyor. Bu da çok fazla bilinmeyen petrol talebiyle ilgili ilave bir faktör. Bu tür düşüşleri genelde bütçe dengelerini tesis etmek amacıyla kamu kullanmaya çalışıyor."

(sürecek)