Portekiz'de siyasi ve ekonomik kriz kolkola!

Avrupa İstatistik Kurumu (Eurostat) verilerinden derlenen verilere göre, Portekiz'deki işsizlik son 3 yıldır artarak devam ediyor. 2013 yılının ilk 5 ayında işsizlik yüzde 17,6'ya ulaşırken geçen yıl sonu itibariyle bu oran yüzde 15,9 olarak belirlenmişti.

Ülkenin Gayrisafi Yurt İçi Hasılası'nda da (GSYH) ciddi kayıplar yaşanıyor. 2013'ün ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre GSYH yüzde 4 oranında azaldı. Yıllık enflasyon ise bu yılın ik çeyreğinde yüzde 0,9 olurken geçen yılın tamamında yüzde 3 seviyelerindeydi.

İşsizliğin ilk çeyrek itibariyle yüzde 17,6'ya ulaştığı Portekiz'de, son iki yılda olduğu gibi 2013'te de ekonominin küçüleceği ve bu yılın sonunda yüzde 2,3'lük ekonomik daralma olacağı tahmini yapılıyor. Portekiz'in dış borcu 2012 yılı rakamlarına göre, GSYH'nin yüzde 123,6'sına kadar yükseldi.

Siyasal istikrarsızlık başladı

Kamu açığını düşürmek ve finans krizinden çıkmak için Troyka'dan (Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası ve Uluslararası Para Fonu) aldığı 78 milyar avroluk kredi yardımından sonra iki yıldır katı kemer sıkma politikaları uygulayan Portekiz'de, hükümet ekonomik krizle mücadele ederken, Maliye Bakanı Vitor Gaspar'ın ardından Dışişleri Bakanı Paulo Portas'ın da istifasını sunması hükümeti zor durumumda bıraktı.

Portekiz Başbakanı Pedro Passos Coelho ise Portas'ın istifasını kabul etmediklerini belirterek, "Ülkemden vazgeçmeyeceğim. Hükümet mücadelesine devam edecek" açıklamasında bulunmuştu.

Ülkede Anayasa Mahkemesinin, "eşitlik ilkesine" aykırı olduğu gerekçesiyle 2013 yılı bütçesinde 1,3 milyar avroluk tasarrufa denk gelen 4 kesintiyi iptal etmesinin ardından alternatif kemer sıkma politikaları arayan Portekiz'deki sağ koalisyon hükümeti, mayıs ayında 2015 yılına kadar 4 milyar 800 milyon avroluk tasarrufu hedefleyen bir plan kabul etmişti. Mali açıdan zor durumda olan Portekiz, iki yıl önce Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Avrupa Merkez Bankası ile dış yardım anlaşması imzalamıştı.

Troyka'dan alınan kurtarma yardımına finansman sağlama amacıyla uygulanacak 4 milyar 800 milyon avroluk bu kesinti özellikle memur ve emeklileri etkileyecek. Zira, yeni kesintiler memur sayısının 30 bin azaltılması, emeklilik sisteminde kesintiler, mevcut durumda 65 olan emeklilik yaşının 1 yıl uzatılarak 66'ya çıkarılması ve kamu çalışanlarının haftalık 35 olan çalışma saatlerini 40'a çıkarmak gibi maddeleri kapsıyor.

Ülkede sendika üyeleri ve vatandaşların katılımıyla hükümetin politikalarına karşı gösteriler düzenleniyor.

Portekiz en borçlu üçüncü AB ülkesi

Portekiz'in yanı sıra AB ülkeleri ve Avro Bölgesi ülkeleri de mali krizle mücadele etmeye devam ediyor. Eurostat verilerine göre, Yunanistan'ın ardından AB'nin en borçlu üyeleri sıralamasında dış borcu GSYH'sinin yüzde 127'si olan İtalya ilk sırada yer alırken, dış borcu GSYH'sinin yüzde 124'ü olan Portekiz üçüncü en çok borçlu üye ülke olarak dikkati çekti.

Portekiz'in ardından dış borcu GSYH'sinin yüzde 118'i olan İrlanda, yüzde 100'ü olan Belçika, yüzde 90'ı olan Fransa ve İngiltere, yüzde 86'sı olan Kıbrıs Rum kesimi, yüzde 84'ü olan İspanya ve yüzde 82'si olan Almanya sıralandı.

Portekiz borsası yüzde 7,1 oranında düştü

Avrupa borsalarında dün kayıplar yüzde 1-3 aralığına ulaşırken, Portekiz borsasında düşüş, yaşanan hükümet kriziyle gün içinde yüzde 7'nin üzerine çıktı.

Açılışta yüzde 4 gerileyen, gün içindeki düşüşü bir ara yüzde 7,1'e ulaşan Portekiz PSI endeksi, tepki alımlarıyla kayıplarını bir miktar telafi etti. PSI endeksi yüzde 5,3 kayıpla 5.236,49 puandan kapandı.

Portekiz'in 2011-2012 yılları ve 2013 yılı ilk çeyreğine ilişkin makroekonomik temel göstergeleri (avro) şu şekilde;

Yıl  2011 2012 2013 (İlk Çeyrek)
Toplam İşsizlik (%)  12,9 15,9 17,6 (ilk 5 ay)
GSYH (Milyar Avro)  156.078,9 151.008,1 36.843,2
GSYH değişim (%)  -1,6 -3,2 -4,0
Konsolide Edilmiş Brüt Borç (Milyar Avro)  185.240  185.240
204.485
-
Borcun GSYH'ye oranı (%)  108,3
123,6
-
Yıllık Enflasyon  3,6 2,8 0,9
Bütçe Açığı (Milyar Avro)  -7.542  -10.596  -
Bütçe Açığının GSYH'ye Oranı (%)  -4,4 -6,4 -
Direkt Yabancı Yatırım (Milyar Avro)  7.481 6.940 -